Ωχρά Κηλίδα ονομάζεται η ανατομική περιοχή του ματιού με την οποία ξεχωρίζουμε λεπτομέρειες , όπως γράμματα στην τηλεόραση ή στο διάβασμα. Η ορολογία ‘Ωχρά Κηλίδα’ ως οφθαλμολογική νόσος δηλαδή, έχει κυριαρχήσει λανθασμένα για να περιγράψει παθολογία στην περιοχή αυτή.
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές παθολογίες που αφορούν την Ωχρά Κηλίδα, με διαφορετικούς παθογενετικούς μηχανισμούς και διαφορετική πρόγνωση, αναλόγως την αιτία.
Η πιο ευρέως γνωστή όταν κάποιος αναφέρεται σε αυτήν, είναι η Ηλικιακή εκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας Ξηρού τύπου (AMD-Age Macular Degeneration)και Υγρού τύπου(Wet AMD). Αυτός ο διαχωρισμός υπάρχει γιατί στη μεν πρώτη υπάρχει εκφύλιση στις εξωτερικές στιβάδες του αμφιβληστροειδούς, στην περιοχή της Ωχράς Κηλίδας, που όμως δεν έχουν δημιουργήσει πρόβλημα στην αρχιτεκτονική της περιοχής στις έσω στιβάδες του αμφιβληστροειδούς. Αντίθετα, στην Υγρού τύπου Ωχροπάθεια, υπάρχει υγρό στις εσωτερικές στιβάδες του αμφιβληστροειδούς ή και υπαμφιβληστροειδικά. Συνηθέστερες αιτίες είναι η εκφύλιση των φωτουποδοχέων, οι διαταραχές του Μελαχρόου επιθηλίου ή η ύπαρξη μιας νεοαγγειακής μεμβράνης, που όντας ενεργή παράγει υγρό που δεν μπορεί να απορροφήσει η φυσική αντλία του οφθαλμού που ονομάζεται Μελάγχρουν επιθήλιο.
Ξεχωριστή οντότητα στην Υγρού τύπου Ωχροπάθεια θεωρείται η Διαβητική Εκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας σε όσους πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη. Εδώ ο παθογενετικός Μηχανισμός διαφέρει και συνίσταται στην αγγειοπάθεια ,η οποία επιδεινώνεται όταν η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη είναι αρρύθμιστη. Τα αγγεία διαρρέουν συστατικά του αίματος εκτός του τοιχώματος που τα περιβάλλει, σχηματίζοντας υγρό στις έσω στιβάδες του αμφιβληστροειδούς. Όταν το υγρό αυτό συσσωρεύεται στην περιοχή της Ωχράς Κηλίδας, αποτέλεσμα έχει να μειώσει την κεντρική όραση.
Άλλες μορφές εκφύλισης της Ωχράς Κηλίδας Υγρού τύπου οφείλονται σε άλλες αιτίες εμφάνισης ενδοαμφιβληστροειδικού υγρού, όπως ένας πολύποδας του χοριοειδούς χιτώνα ή ένα αγγειακό επεισόδιο του αμφιβληστροειδούς(π.χ απόφραξη κλάδου φλέβας ή αρτηρίας του αμφιβληστροειδούς).
Στην Ωχρά κηλίδα μπορεί και άλλες αιτίες να προκαλούν διαταραχές στην ανατομική αρχιτεκτονική της περιοχής με ή χωρίς υγρό, σε μια πλειάδα περιπτώσεων πλην της ηλικιακής εκφύλισης. Ενδεικτικά αναφέρουμε την επαμφιβληστροειδική μεμβράνη(ERM), την Οπή Ωχράς , τις Μυωπικές εκφυλίσεις, την Κεντρική Ορώδη Χοριοαμφιβληστροειδοπάθεια κ.ά. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να έχουμε μείωση της οπτικής οξύτητας.
Η διάγνωση τίθεται εκτός από τη βυθοσκόπηση κλινικά, με την Οπτική Τομογραφία Συνοχής (OCT) ,
καθώς και με την Ψηφιακή Αγγειογραφία Υψηλής Ευκρίνειας(OCT-A ή OCT-Angiography), την πιο εξειδικευμένη εξέταση που έχουμε έως τώρα.
Σε κάποιες περιπτώσεις είναι απαραίτητη η Φλουοραγγειογραφία (FA) ή/ και η Αγγειογραφία με πράσινη Ινδοκυανίνη(ICGA),οι οποίες απαιτούν τη χρήση ενδοφλέβιων σκιαγραφικών για τη διενέργειά τους. Για το λόγο αυτό, συχνότερο εργαλείο πλέον, στην κλινική πράξη είναι η OCT-A , μιας και δεν είναι επεμβατική, αλλά είναι ακριβής και επαναλήψιμη.
Θεραπεία υπάρχει ουσιαστικά στην Υγρού τύπου εκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας και συνίσταται σε ενδοϋαλοειδικές ενέσεις με τις οποίες εγχύουμε αντιαγγειογεννετικούς παράγοντες στην κοιλότητα του οφθαλμού που ονομάζεται υαλοειδές.
Από εκεί οι παράγοντες αυτοί δρουν στον αμφιβληστροειδή, δεσμεύοντας τους παράγοντες που προκαλούν παραγωγή υγρού ενδαμφιβληστροειδικά και δίνουν το χρόνο στη φυσική αντλία του οφθαλμού να απορροφήσει το υγρό που ήδη υπάρχει. Οι εγχύσεις αυτές πολλές φορές ξεκινούν με μία ανά μήνα για 3 μήνες και έπειτα ανάλογα με τις ανάγκες.
Γι’αυτό και η τακτική εξέταση με OCT είναι το μόνο εργαλείο που υποδεικνύει τόσο το χρόνο θεραπείας, όσο και την ανατομική αποτελεσματικότητα του θεραπευτικού σχήματος.
Στην Ξηρού Τύπου ηλικιακή εκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας, δίνουμε συμπληρώματα διατροφής που μαζί με γενικές οδηγίες διατροφής και την αποφυγή της Ηλιακής ακτινοβολίας, σκοπό έχουν να επιβραδύνουν το ρυθμό εκφύλισης της Ωχράς Κηλίδας. Στηριζόμαστε σε μεγάλες πολυκεντρικές μελέτες για τα συμπληρώματα αυτά και θεωρούνται εκ των ουκ άνευ, μιας και δεν έχουμε άλλο μέσο για να επέμβουμε.
Η κληρονομικότητα είναι σαφής. Οι άνθρωποι που έχουν πρώτου βαθμού συγγενείς με ηλικιακή εκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας έχουν πολλαπλάσια πιθανότητα να αναπτύξουν κάποια στιγμή της ζωής τους τη νόσο. Γι’ αυτό σε ηλικίες άνω των 60 επιβάλλεται ένας έλεγχος αναφοράς με Οπτική Τομογραφία Συνοχής(OCT) , καθώς και ο περιοδικός έλεγχος με την ίδια απεικονιστική εξέταση, μία φορά το χρόνο. Αν ανευρεθεί κάποια παθολογία, τα μεσοδιαστήματα επανελέγχου μειώνονται κατά περίπτωση.
Εν κατακλείδι, η Ωχρά Κηλίδα έχει ένα μεγάλο φάσμα παθολογιών που φυσικά, ένα άρθρο σαν αυτό δεν μπορεί να καλύψει. Ωστόσο, όπως σε όλα έτσι και εδώ το πρώτο βασικό βήμα είναι η σωστή και έγκαιρη διάγνωση. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό εκτός από τη βυθοσκόπηση που γίνεται σε κάθε ολοκληρωμένη οφθαλμολογική εξέταση, να γίνονται και οι ειδικές εξετάσεις για την Ωχρά σε ηλικίες πάνω από τα 60 έτη.
